Voorjaarslezingen 2012 van het Ruusbroecgenootschap
Identiteitsvorming door religieuze ordes, bijbelgebruik door leken en Pseudo-Hadewijch
Sinds enkele jaren brengt het Ruusbroecgenootschap via voorjaarslezingen binnen- en buitenlandse sprekers op geregelde tijdstippen naar Antwerpen om hun kennis en nieuwe inzichten over de middeleeuwse en moderne spiritualiteit te delen.
Vrijdag 23 maart 2012: Tweede voorjaarslezing: Pietro Delcorno, Anne Huibers and Alison More (Radboud Universiteit Nijmegen), Religious Orders and Religious Identity Formation in Late Medieval and Early Modern Europe, ca. 1420-1620
Deze lezing presenteert de resultaten het gelijknamige project dat de wijze onderzoekt waarop dominicanen, franciscanen, capucijnen en jezuïeten bijdroegen aan de religieuze identiteitsvorming van katholiek Europa van de vroege vijftiende tot de vroege zeventiende eeuw. De onderzoekers betogen aan de hand van case studies met sermoenen en kronieken dat het zwaartepunt van het proces van confessionalisering niet in de tridentijnse periode, maar in de interne hervormingen van de religieuze ordes vanaf het begin van de vijftiende eeuw dient gesitueerd te worden.
Vrijdag 27 april 2012: Derde voorjaarslezing: Sabrina Corbellini en Suzanne Folkerts (Rijksuniversiteit Groningen): ‘Dat si dat woert Gods gheerne horen ende des savens te samen vercallen’: Bijbelgebruik door leken in de vijftiende-eeuwse Nederlanden
In deze voorjaarslezing staat het onderzoeksproject ‘Holy Writ and Lay Readers: A Social History of Vernacular Bible Translations in the Late Middle Ages’, dat wordt uitgevoerd aan de Rijksuniversiteit Groningen, centraal. Dr. Sabrina Corbellini zal een algemene introductie geven op het project. Zij is projectleider en onderzoekt bijbelvertalingen en hun lezers in Italië. Dr. Margriet Hoogvliet bestudeert Franse bijbelhandschriften en dr. Suzan Folkerts, die het tweede deel van de lezing verzorgt, Middelnederlandse bijbelhandschriften en hun publiek. Het projectteam kent voorts nog een promovendus, drs. Mart van Duijn, die een proefschrift schrijft over de eerste gedrukte bijbel in de Nederlanden, de Delftse bijbel uit 1477. Het project is inmiddels het laatste jaar ingegaan en de verschillende onderzoekslijnen die zijn uitgezet, worden door de onderzoekers samengetrokken.
Uit de Nederlanden zijn honderden manuscripten (en gedrukte exemplaren) van middeleeuwse bijbelvertalingen overgeleverd. Zij getuigen van een fenomeen dat door de geschiedenis heen onderwerp van discussie is geweest: bijbelvertalingen waren verspreid onder religieuzen én leken. Hoewel de meeste bijbelvertalingen in een monastiek milieu zijn ontstaan, circuleerden zij binnen en tussen verschillende groepen in de samenleving. Ook leken eigenden zich de Heilige Schrift toe, letterlijk en figuurlijk. De genoemde onderzoekslijnen betreffen drie ingangen of methoden voor de studie van bijbelbezit en bijbelgebruik door leken, namelijk de analyse van de bijbelhandschriften zelf, een onderzoek naar archivalische bronnen over bijbelbezit en een studie van instructie- en andere devotionele literatuur over bijbellezen en bijbelgebruik. In de lezing zal op elk van de drie onderzoekslijnen worden ingegaan, om te tonen hoe zij elkaar aanvullen en versterken en zicht bieden op de religieuze acculturatie van leken.
Vrijdag 1 juni 2012: Vierde voorjaarslezing: Alessia Vallarsa (Ruusbroecgenootschap): De gedichten van pseudo-Hadewijch
Met de werken van Hadewijch is een groep van gerijmde teksten overgeleverd die snel als de gedichten van Pseudo-Hadewijch bekend werden. De lezing biedt een analyse van de formele aspecten van het corpus en een onderzoek van hun inhoud met als doel ze “uit de schaduw van Hadewijch halen” en hun “de zelfstandige plaats toekennen” die ze verdienen (aldus Joris Reynaert, De beeldspraak van Hadewijch, (1981), p. 437).
De lezingen vinden plaats op de Stadscampus van de Universiteit Antwerpen in lokaal Annexe, telkens van 14.00 uur tot 16.00 uur. De Annexe ligt op het terrein van Gebouw R van de Universiteit Antwerpen (Rodestraat 14, 2000 Antwerpen). Iedereen kan de lezingen bijwonen. Om praktische redenen wordt gevraagd zich aan te melden bij Ingrid De Ruyte via ingrid.deruyte@ua.ac.be.