Stedenatlas Jacob van Deventer en de topografie van religieuze instellingen in hun stedelijke context

Hoeveel lezingen starten niet met de situering van de middeleeuwse kloosters, begijnhoven en stadshoven in of om de middeleeuwse stad? En hoe vaak wordt daarbij geen beroep gedaan op het kaartenmateriaal (1545-1575) van Jacob van Deventer (†1575)? Vaak is zijn stadskaart de oudste cartografische weergave van elke, al dan niet ommuurde, stedelijke agglomeratie in de Nederlanden.

De meeste kaarten zijn bewaard in twee atlasvolumes in Madrid, maar daarnaast bevinden zich tal van losse kaarten in nationale bibliotheken, provinciale en stadsarchieven. De losse kaarten zijn essentieel voor de partiële wedersamenstelling van het ontbrekende eerste atlasdeel, dat Brabant en Mechelen, Limburg en de landen van Overmaze en Luxemburg en Namen bevatte. De prachtig uitgegeven stedenatlas, samengesteld door Reinout Rutte en Bram Vannieuwenhuyze, brengt voor het eerst alle 226 kaarten bij elkaar. Het onderzoek van alle kaarten levert preciezere dateringen en nieuwe inzichten op en geeft zo de aanzet tot een betere invulling van de biografie van de cartograaf, waarover opvallend weinig gekend is. Stadshistorici kunnen dan weer veel gerichter op zoek gaan naar bronnen over Van Deventers aanwezigheid en werk in de stad.
Voor de ligging van religieuze instellingen zijn van Deventers kaarten van groot belang. Elke kaart is vergezeld van een hedendaags luchtbeeld en een vereenvoudigde plattegrond. De luchtfoto's maken duidelijk hoe weinig de plattegronden van de stadskernen die Jacob van Deventer tekende, zijn veranderd in bijna vijfhonderd jaar. Op de schematische weergave zijn de belangrijkste landmarks van elke stad weergegeven, waaronder de oudste en belangrijkste kerkgebouwen.
Wat alleszins zeer duidelijk naar voor komt uit dit grootschalige editie- en onderzoeksproject zijn Van Deventers grote betrouwbaarheid; nauwkeurigheid en uniformiteit. De wetenschap in dit gewichtige (letterlijk te nemen met meer dan 4 kilogram) boek, voelt echt aan als een trofee mee naar huis nemen. Ideaal voor stadshistorici, stadsbibliotheken en stedelijke, heemkundige kringen. Maar ook historici van religieuze instellingen zullen hun hart ophalen bij het grasduinen. Zelfs de VRT heeft deze belangrijke publicatie, vooral gefinancierd met Nederlandse onderzoeksmiddelen, opgepikt (zie: https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2018/04/10/stedenatlas-jacob-van-deventer/).

De eerste maanden (zeker april en mei 2018) geldt een lanceringsprijs van 99,00 euro. Daarna wordt de verkoopprijs 119,00 euro.

Meer info is te vinden in bijgaande flyer en op:
https://thoth.nl/Rubrieken/Architectuur---stedenbouw/Stedenatlas-jacob-v...
https://www.lannoo.be/nl/stedenatlas-jacob-van-deventer